Saturday, November 14, 2015

ਤੇਰਾ ਕੋਲ ਹੋਣਾ
ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਨੂੰ
ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਭਰ ਦਿੰਦਾ ਸੀ
ਤੇ ਤੇਰਾ ਦੂਰ ਹੋਣਾ ਵੀ
ਮੈਂ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ
ਤੇਰੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ
ਪਿਆਰਦਾ ਹਾਂ
ਤੇਰੀਆਂ ਯਾਦਾਂ
ਤੇਰੀ ਹੋਂਦ ਦੀ
ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹਨ.... 

Sunday, August 2, 2015

ਹਨੇਰੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜੀਣਾ

ਖਰਾਬ ਟੂਟੀ 'ਚੋਂ 
ਪਲ-ਪਲ ਡਿੱਗਦਾ ਪਾਣੀ 
ਹਨੇਰੇ ਸਮਿਆਂ 'ਚ 
ਬੂੰਦ ਬੂੰਦ ਕਿਰਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ 
----------
----------
ਕੁਝ ਦੇਰ ਬਾਅਦ 
ਸੈਨੀਟਰੀ ਦੀ ਇੱਕ ਦੁਕਾਨ 
"ਬਾਈ ਜਰ!
ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਟੂਟੀ ਦੇ, ਪਿੱਤਲ ਦੀ...."

ਵਹਿਣ


ਬਹੁਤ ਧੂੜ ਭਰੀ ਹਨੇਰੀ ਸੀ ਉਹ
ਕੁਝ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ
ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕੁਝ-ਕੁਝ
ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ
ਬਹੁਤ ਧੂੜ ਭਰੀ ਹਨੇਰੀ ਸੀ ਉਹ
ਹਨੇਰਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਭਾਵੇਂ
ਪਰ ਸੀ ਹਨੇਰਾ ਹੀ
ਘੰਟਾ ਘਰ ਦਾ ਮੀਨਾਰ ਦਿਖ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਸੀ
ਦਰਿਆ ਅਦਿੱਖ ਹੋ ਗਏ
ਸੜਕਾਂ ਦੀਵਾਰਾਂ ਬਣ ਗਈਆਂ
ਦੀਵਾਰਾਂ ਘਰ ਬਣ ਗਈਆਂ
ਘਰ ਚਿੜੀਆਘਰ
ਚਿੜੀਆਘਰ ਦੇ ਜਾਨਵਰ ਛੁੱਟ ਗਏ
ਚੌਕੀਦਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਧੂੜ ਪਾਕੇ
ਪੰਛੀ ਪਰ ਤੁੜਾ ਬੈਠੇ
ਬੁੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਜ-ਵੱਜ
(ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਬੁੱਤ ਬਹੁਤ ਸਨ)
ਬਾਜ਼ ਬੱਦਲ ਲੱਭਣ ਨਿਕਲ ਗਏ
ਤੇ ਬਹੁਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਾਂ ਉੱਤੇ ਪਈ
ਧੂੜ ਝਾੜਨ ਬੈਠ ਗਏ ਸ਼ਾਇਦ

ਲੋਕ ਉਡੀਕ ਰਹੇ ਹਨ
ਉਡੀਕ  
ਲੋਕਾਂ ਜਿੰਨੀ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ
ਪਹਿਲੀ ਉਡੀਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਦੀ
ਉਹਨਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਉਡੀਕਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ
ਸਦੀਆਂ ਤੱਕ
ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਤਜ਼ਰਬਾ ਹੈ
ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਜੋ ਤੁਰਿਆ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ   
ਇਸ ਤਜ਼ਰਬੇ ਵਿੱਚੋਂ ਉਪਜਿਆ ਭਰੋਸਾ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ
ਧੂੜ ਦੇ ਬੈਠਣ ਦਾ
ਧੂੜ
ਜੋ ਅਜੇ ਵੀ ਲਟਕ ਰਹੀ ਚੌਗਿਰਦੇ
ਧੂੜ ਨੇ ਬੈਠਣਾ ਹੀ ਹੈ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ
ਬੈਠੀ ਹੋਈ ਧੂੜ ਉੱਤੇ
ਬਣੇ ਭੇੜੀਏ ਤੇ ਲੂੰਬੜ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ
ਪਛਾਣ ਲੈਣਗੇ ਲੋਕੀਂ
ਤੇ ਉਸ ਦਿਨ
ਹਨੇਰੀ
ਫਿਰ ਚੱਲੇਗੀ.....

Saturday, August 1, 2015

ਮਹੀਨਾ ਸਾਉਣ ਦਾ ਚੜ੍ਹਿਆ
ਬੱਦਲ ਵਰ੍ਹਿਆ
ਹੜ੍ਹਿਆ
ਮੁਖੜਾ ਧਰਤੀ ਦਾ
ਕੁਝ ਠਰਿਆ
ਐਪਰ ਬਹੁਤਾ ਜਲਿਆ
ਫਿਰ ਹੋਇਆ ਹਰਿਆ-ਭਰਿਆ
ਮੁਖੜਾ ਧਰਤੀ ਦਾ...

Friday, July 10, 2015

ਪਹਾੜ ਕਿੰਨੇ ਸੋਹਣੇ ਹੋਣਗੇ
ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਕਦਮ ਪੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ

ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਕਦਮ ਪੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ
ਪਹਾੜ ਕਿੰਨੇ 
ਇਕੱਲੇ ਹੋਣਗੇ...
"ਬਿਨਾ ਅਜ਼ਾਦੀ ਮਨੁੱਖ ਹੈ ਹੀ ਕੀ
ਓ! ਮੈਰੀਆਨਾ ਦੱਸ ਮੈਨੂੰ
ਤੂੰ ਹੀ ਦੱਸ ਕਿਵੇਂ ਪਿਆਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਤੈਨੂੰ ਮੈਂ 
ਜੇ ਮੈਂ ਅਜ਼ਾਦ ਨਹੀਂ, ਦੱਸ ਮੈਨੂੰ 
ਤੈਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਸਕਦਾਂ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਦਿਲ
ਜੇ ਉਹ ਮੇਰਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ" 

(ਸਪੇਨ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਕਵੀ ਲੋਰਕਾ ਦੀ ਸਪੇਨ ਦੇ ਫਾਸੀਵਾਦੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਅਗਸਤ, 1936 ਵਿੱਚ ਹੱਤਿਆ ਕਰਨ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਿਖੀ ਕਵਿਤਾ...)

Wednesday, June 17, 2015

ਯਾਦ


ਅਸੀਂ-ਤੁਸੀਂ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ
ਪਰ ਦੀਵਾਰਾਂ ਯਾਦ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ
ਮਿੱਟੀ ਵੀ, ਰੁੱਖ ਵੀ
ਤੇ ਆਸਮਾਨ ਵੀ
ਅਤੇ ਲੋਕ ਵੀ
ਆਪਣੀ ਓਟ ਉਹਲੇ ਹੋਏ
ਕਤਲ, 
ਕਤਲ 
ਜੋ ਕੀਤੇ ਗਏ| 
ਜੋ ਕੀਤੇ ਗਏ
ਬਲਾਤਕਾਰ, 
ਬਲਾਤਕਾਰ
ਜਿਹਨਾਂ ਰੂਹਾਂ ਨਾਲ ਹੋਏ
ਉਹ ਚੇਹਰਿਆਂ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਚਾਹੇ ਭੁੱਲ ਜਾਣ
ਪਰ ਜੁਰਮ ਯਾਦ ਰੱਖਦੇ ਹਨ
ਅਸੀਂ ਹਾਂ ਕਿ
ਜੁਰਮ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ
ਬੱਸ ਚੇਹਰੇ ਯਾਦ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ....

Thursday, June 11, 2015

ਕਵਿਤਾ ਨਹੀਂ

ਲਗਾਤਾਰ ਤਿੰਨ ਸ਼ਿਫਟਾਂ
ਛੱਤੀ ਘੰਟਿਆਂ ਦੀ ਡਿਊਟੀ
ਉਨੀਂਦਰਾ ਰਾਮਸ਼ਰਨ
ਸਾਈਕਲ ਠੇਲਦੇ ਨੂੰ
ਨੀਂਦ ਦਾ ਟੂਲਾ ਆਇਆ
ਫਿਰ ਨੀਂਦ ਨਾ ਖੁੱਲ੍ਹੀ 
ਸਾਈਕਲ ਡਿੱਗਾ 
ਸੜਕ 'ਤੇ ਪਏ ਇੱਕ ਪੱਥਰ ਉੱਤੇ
ਰਾਮਸ਼ਰਨ ਦਾ ਸਿਰ 
ਬੇਜਾਨ ਪਿਆ ਸੀ...

Tuesday, May 5, 2015

ਜਾ ਰਿਹਾ ਵਿਸਾਖ

ਕਣਕਾਂ
ਪੱਕੀਆਂ
ਵੱਢੀਆਂ ਗਈਆਂ
ਵਿਸਾਖ ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਢਲੀ ਹੈ
ਧੁੱਪ ਵਿੱਚ ਘੁਲੀ ਹੈ
ਇੱਕ ਖਾਮੋਸ਼ੀ
ਉਦਾਸੀ ਜਿਹੀ
ਧਰਤੀ
ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਢਿੱਡ ਭਰਨ ਤੁਰ ਗਏ
ਆਪਣੇ ਜਾਇਆਂ ਦੀਆਂ
ਜੜ੍ਹਾਂ ਸਾਂਭ ਰਹੀ ਹੈ
ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ
ਫਿਰ ਤੋਂ
ਨਵਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ
ਆਪਣੀ ਹਿੱਕ ਨਾਲ ਘੁੱਟ ਲੈਣ ਲਈ
ਉਹਦੇ ਚੇਹਰੇ ਖਿੜੀ ਹੈ
ਇੱਕ ਖੁਸ਼ੀ
ਖਾਮੋਸ਼ ਜਿਹੀ...

ਹੁੱਡੂ

ਦੁੱਧ ਦੇ ਦੰਦ 
ਨਿਕਲ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ 
ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੇ ਵੀ ਹਨ 
ਪਰ ਕਈ ਵਾਰੀਂ 
ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ
ਜੜ੍ਹਾਂ 
ਜਗ੍ਹਾ ਖਾਲੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀਆਂ,
ਫਿਰ ਹੁੱਡੂ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ |
ਹੁੱਡੂ ਸਿਰਫ਼ ਦੰਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ 
ਪਿਆਰ, ਖਿਆਲ, ਯਾਦਾਂ 
ਵਿਚਾਰ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ
ਤੇ ਕਈ ਕੁਝ ਹੋਰ ਵੀ
ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ 
ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਹੁੱਡੂ |
ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਰੂਹ ਨੂੰ 
ਹਕੂਮਤਾਂ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਜ਼ਖਮ ਨਹੀਂ,
ਹੁੱਡੂ
ਕਰੂਪ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ....
ਉੱਥੇ ਹੀ ਦੀਵਾਰ ਹੈ ਇੱਕ
ਜਿੱਥੇ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਨੌਜਵਾਨ
ਆਪਣੀ ਪ੍ਰੇਮਿਕਾ ਦਾ ਨਾਮ ਲਿਖਦਾ ਹੈ
ਬੰਦੂਕ ਚੁੱਕਦਾ ਹੈ
ਅੱਗੇ ਤੁਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ....

(ਸ਼ਾਇਦ ਲੋਰਕਾ ਦੀ ਕਿਸੇ ਕਵਿਤਾ 'ਚ ਪੜ੍ਹਿਆ ਹੈ)